रुकुम
द्धन्दको क्रममा तत्कालिन शाही सेनाको गोली लागी घाइते अवस्थामा रहेकी गरायला गाबिस १ की देउसरी पुनको केही महिना २०६७ पौष २२ गते रुकुम सदरमुकाममा उपचारको अभावमा मृत्यु भएको छ । आमाको स्याहारमा पढ्दै गरेका उनका वालवालवालिका आमाको मृत्यु पछि बिचल्लीमा परेका छन् । २०६८ बैसाख १ नेपाल समाचार पत्र दैनिक पत्रिकामा गिट्ठी कुट्दै पढ्दै गर्छन् द्धन्दपिडित वालवालिका भन्ने समाचार प्रकाशन भएपछि उनका वालवालिकाले राहत पाएका हुन् । त्रिभुवन जनता उच्च माध्यामिक बिद्यालय कक्षा ९ मा अध्ययनरत ललिता पुन, कक्षा ६ मा अध्ययनरत सानु पुन, ५ कक्षामा अध्यनरत हिरा पुन, कक्षा ४ मा अध्यनरत कबिता पुन र कक्षा १ मा अध्यनरत जनम पुनलाई आमाको मृत्युपछि निकै समस्या परेको थियो । नेपाल समाचार पत्रमा समाचार प्रकाशन भएपछि शक्ति शाई केन्द्र नामक संस्थाले ति वालवालिकाका लागी बिद्यालय पोशाक, चामल, दाल, तेल, चिनी, आटा, चिउरा, साबुन, तथा अन्य कपडाहरु समाचारपत्रका रुकुम संवाददाता एवं नेपाल पत्रकारमहासंघ रुकुमका उपाध्यक्ष धनवीर दाहाल मार्फ प्रदान गरेको छ । शक्ति शाई केन्द्र दांग तुल्सीपुरका संयोजक सरस्वती रजौरेले उनीहरुलाई ति सामानहरु रुकुम पठाउनुभएको थियो । रजौरेले ति सामानहरु सो केन्द्रका नरकेशरी शाहसँग रुकुम पठाउनुभएको हो । बुधबार रुकुमका संचारकर्मीहरुको साथमा ति बालबालिकालाई राहत स्वरुप पठाइएका ति समानहरु उपाध्यक्ष दाहालले बितरण गर्नुभएको हो ।
२०५९ मंसिर ९ गते को बिहानै बाख्र्रालाई घाँस हाल्न घर बाहिर निस्केकि गरायला-१ कि देउसरी पुनको सेनाको गोली लागेपछि घाइते अवस्थामा रहेकी उपचार नपाएर ज्यान गएको थियो । गोली लागेपछि देउसरीको परिवार बिस्थापित भएर सपरिवार सदरमुकाम बस्दै आएको थियो । सदरमुकाममा भाडा तिरेर बस्दै आएकि देउसरी बैसाखिको सहयोगमा लिएर हिडडुल गर्ने र दिनभर गिट्ठी कुट्न जाने गर्थिन् । २०६७ पौष २२ गते आमाको मुत्यु भएपछि ४ छोरी र १ छोराले एक दिन अर्काको काम गर्ने र एक दिन बिद्यालय जाने गरेका थिए । यस भन्दा पहिले फरक फरक बिद्यालयमा पढ्दै गरेका उनीहरु वालमन्दिर प्रावि पनि त्रिभुवन जनता उच्च माबि अर्न्तगत संचालन भएपछि सबै भाई बहिनीहरु एउटै बिद्यालयमा पढीरहेका छन् । एक बर्षसम्मका लागी पुग्ने बिद्यालय पोशाक र जाडो र गर्मी महिनाका लागी सिजन अनुसारका अन्य कपडा र करिव ५ महिना सम्म पुग्ने खाद्य सामाग्री शक्ति शाई केन्द्रले उनीहरुलाई पठाएको छ । सो राहत पाएपछि ललिता तथा उनका भाई बहिनी निकै खुसी भएका छन् । उनीहरुले आफुहरुको अवस्था देखेर राहत पठाएपछि अव केही सजिलो भएको बताएका छन् । यस्तै शक्ति शाई केन्द्रकी दांग तुल्सीपुर संयोजक सरस्वती रजौरेले ललिता बाहेकका बच्चाहरुलाई वालआश्रममा लिएर उनीहरुको स्याहार तथा पढाउन सकिने बताउनुभएको छ । काम गर्न नसक्ने अवस्थामा रहेका ललिताका बुवा चन्द्रबहादुर पुनले अनुमति दिएमा उनीहरुलाई वालआश्रममा लिइने बताउनुभयो । जसका लागी पहल गरिदिन पत्रकार दाहाललाई आग्रह गर्नुभएको छ ।
फोटो क्याप्सन ः शक्ति शाई केन्द्रले पठाएको राहत बितरण गर्दै पत्रकार महासंघ रुकुमका उपाध्यक्ष एवं नेपालसमाचार पत्रका संवाददाता धनवीर दाहाल र राहत पाएका द्धन्दपिडित वालवालिका
वाल संजालको हस्ताक्षर संकलन
रुकुम
जिल्ला वाल संजाल रुकुमले वालमैत्री स्थानीय शासन पर््रवर्द्धनको लागी हस्ताक्षर संकलन गरेको छ । संजालले वालमैत्री स्थानीय शासन सम्वन्धि सदरमुकाम खलंगामा संचालन भएको २ दिने गोष्ठीमा सहभागि सरोकारवाला निकायहरुको प्रतिवद्धता पत्रमा हस्ताक्षर संकलन गरेको हो । वाल अधिकार सम्वन्धि संचालित तालिम तथा गोष्ठीहरुमा भएको छलफललाई व्यवहारमा कार्यन्वयनमा एकरुपता ल्याउन सरोकारवाला निकायहरुको हस्ताक्षर संकलन गरिएको वाल संजाल रुकुमका सचिव प्रकाश पुनले वताउनुभयो ।
वालवालिकाको लागी स्थानीय स्तरमा सवै क्षेत्रका निकायहरुले योजना निर्माणमा वालवालिकाको अर्थपर्ूण्ा सहभागिताको लागी वालमैत्री निति, संरचना र कार्य प्रकृयामा जोड दिनुपर्ने वाल संजालले माग समेत गरेको छ ।
वाल अधिकार सम्वन्धिका सवालहरुलाई मुल प्रवाहमा ल्याई वालमैत्री स्थानीय पर््रवर्द्धनमा हामी प्रतिवद्धता जाहेर गर्दछौं भन्ने प्रतिवद्धता पत्रमा ६८ जना भन्दा वढी सरोकारवाला निकायका प्रतिनिधिहरुले हस्ताक्षर गरेको वाल संजालका सदस्य संगित ओलीले जानकारी दिनुभयो ।
अखिल क्रान्तिकारी र जिशिका विच ४ बुदे सहमती
Rukum/सरकारले आधारभुत शिक्षा निशुल्क तथा अनिवार्य घोषणा गरेपनि केहि विद्यालयहरुले शुल्क लिएको भन्दै अखिल क्रान्तीकारी सर्ुर्खेत र जिल्ला शिक्षा कार्याल्ाय सर्ुर्खेतविच विद्यालयले लिएको शुल्क तत्काल फिर्ता गर्ने सहमती भएको छ ।
अखिल क्रान्तीकारी र जिल्ल्ाा शिक्षा कार्यालय सर्ुर्खेतले विद्यालयले लिएको शुल्क फिर्ता गर्ने सम्वन्धमा आज ४ बुदे सहमती गरेको छ ।
यस्तै शिक्षा नियमावलीको परिच्छेद २६ को नियम १५२ अर्न्तर्गत अति विपन्न विद्यार्थीलाई कक्षा १२ सम्मको शिक्षा निशुल्क गरिनुपर्ने, समयमै विद्यालयहरुले पाठ्यपुस्तक व्यवस्था मिलाई अध्ययन अध्ययापनमा गर्ने लगायतका सहमती भएको छ ।
४ बुदे सहमती गर्दै जिल्ला शिक्षा अधिकारी रामप्रसाद उपाध्यायले केहि विद्यालयले १ देखि ८ सम्म लिएको भर्ना शुल्क अवैध भएको भन्दै त्यसलाई तत्काल फिर्ता गराउने प्रतिवद्धता व्यक्त गर्नुभयो ।
अखिल क्रान्तीकारीका जिल्ला संयोजक अजित वौडेलले विद्यालयले लिएको शुल्क जसरी भएपनि फिर्ता गर्नुपर्ने भन्दै फिर्ता नभए आन्दोलन गर्ने चेतावनी दिनुभयो । सर्ुर्खेतका केहि विद्यालयले कक्षा १ देखि ८ सम्म निशुल्क तथा अनिवार्य शिक्षा घोषणा गरेपनि विद्यार्थीहरुबाट शुल्क लिने गरेका छन् ।
वालमैत्री सम्वन्धि २ दिवसीय जिल्ला स्तरिय गोष्ठी
रुकुम/रुकुमको खलंगामा हिजो शुरु भएको वालमैत्री स्थानीय शासन सम्वन्धि सरोकारवालाहरका लागी २ दिवसीय जिल्ला स्तरिय अभिमुखीकरण गोष्ठी आज सम्पन्न भएको छ ।
वालमैत्री जिल्ला निर्माणमा सहयोग पुग्ने उदेश्यले यूनिसेफको आर्थिक सहयोग र जिल्ला विकास समिति रुकुमको आयोजनामा गोष्ठी संचालन गरिएको हो ।
गोष्ठीमा वालअधिकार, वालमैत्री स्थानीय शासन, वालमैत्री स्थानीय शासनको विकास, विस्तार, वालमैत्री स्थानीय शासन विकासको पद्धती र सुदृढीकरण लगायतका विषयमा छलफल भएको थियो ।
२ दिनसम्म चलेको गोष्ठीको सहजिकरण यूनिसेफकी इन्दिरा कोइराला, विनोद ढकाल र अनिता दाहालले गर्नुभएको थियो । गोष्ठीमा जिल्ला स्थित राजनैतिक दलका प्रमुख एवं प्रतिनिधि, कार्यालय प्रमुख, वालअधिकारको क्षेत्रमा काम गर्ने संघ संस्था, पत्रकार लगायत ५५ जना भन्दा वढीको सहभागिता रहेको थियो ।
गोष्ठीमा वालमैत्री स्थानीय शासन कार्यक्रम सम्वनिध एक वषिर्य कार्ययोजना पनि निर्माण गरिएको छ । कार्यक्रमका सहभागिहरुले वालमैत्री स्थानीय शासन कार्यक्रम सम्पन्न गर्नको लागी आफ्नो क्षेत्रबाट सक्दो सहयोग गर्ने प्रतिवद्धता जनाएका थिए ।
गोष्ठी समापन कार्यक्रममा स्थानीय विकास अधिकारी केदारनाथ शर्माको अध्यक्षता र जिल्ला विकास समिति रुकुमका कार्यक्रम अधिकृत चिन्तामणी दाहालको संचालन रहेको थियो ।
भ्fmाडा पखालाले रुकुमको झुलामा ठुलो रुप लियो
एकको मृत्यु ,अनिश्चित बिद्यालय बन्द
धनवीर दाहाल
रुकुम/ जिल्लाको झुला गाबिसमा झाडापखाला देखिएको छ । गत हप्तादेखी सुरु भएको झाडापखालाले झुला गाबिसको वडा नं ९ ठाँटीमा पुरै गाँउमा संक्रमण गरेको छ । रुकुम झुला गाबिसको वडा नं ९ ठाँटीको दलित बस्तिबाट सुरु भएको झाडापखाला गाँउभरी फैलिएपछि बिद्यालय समेत बन्द गरिएको छ । झाडापखालाबाट बिरामी भएका झुला ९ का २९ बर्षा गोपाल बि.कको जिल्ला अस्पताल सल्ले रुकुममा उपचार हुन नसक्दा थप उपचारका लागी नेपालगंज लैजाँदै गर्दा बाटोमा मृत्यु भएको छ । यस्तै श्री एकता निम्न माध्यामिक बिद्यालय पनि बन्द गरिएको छ । झाडापखाला फैलन नदिनका लागी अनिश्चीत कालका लागी बिद्यालय बन्द गरिएको बिद्यालय व्यवस्थापन समिती अध्यक्ष जनक चन्दले बताए । यसै गरी सो बस्तीमा जिल्ला अस्पतालबाट स्वास्थ्यकर्मीको टोली गएको जिल्ला अस्पतालले जनाएको छ ।
झाडापखाला फैलिएको ठाँउमा अस्थायी स्वास्थ्य शिविर सञ्चालन गरिएको छ । जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयका अहेव शिवनारायण रजकको नेतृत्वमा स्वास्थ्यकर्मीको टोली शिविरमा खटिएको छ । झाडापखालाबाट मृत्यु भएका बि.ककी श्रीमति माया बि.कको अवस्था पनि गमभीर रहेको छ । उनको उपचार जिल्ला अस्पताल सल्लेमा भइरहेको छ । अस्थायी रुपमा सञ्चालन गरिएको शिविरमा दैनिक जसो १२ देखी १५ जना जति बिरामी आउने गरेको स्थानिय एमाले नेता मनबहादुर के.सीले बताए । झाडा पखालाको प्रकोप झाडापखाला महामारीबाट आक्रान्त भएका रुकुमेलीलाई झाडापखालामुक्त जिल्ला बनाउन लागीरहेको बेला फेरी जिल्लाको झुला गाबिसको सो दलित बस्तीमा झाडापखाला देखिएको हो । यस्तै सरोकार राख्ने निकायहरुले पनि बिभिन्न अभियान तथा सोही रोगलाई मध्यनजर गरी सन् २०१५ सम्म जिल्लालाई खुल्ला दिसामुक्त जिल्ला बनाउने योजनाका साथ अभियान चलाइरहेका बेला यो रोग पुनः देखिएको छ ।
